Solunum fonksiyon testleri, göğüs hastalıkları uzmanlarının başvurduğu en sık, gelişen teknoloji sayesinde kolay ve çabuk değerlendirilebilir tanı yöntemidir. Solunum fonksiyon testleri spirometre denilen cihazlarla yapılır. Solunum fonksiyon testleri çok genel bir yaklaşımla akciğerlerin kapasitesini ve fonksiyonel durumunu objektif olarak ölçmeye yarar. Ayrıca hastaların tedavisinin takibinde yapılan solunum fonksiyon testleri ile tedavinin başarısı ve yıllar içerisinde hastalığın seyri somut olarak izlenebilir. Diğer yandan akciğer dokusu içerisinde yer kaplayan lezyonların varlığında ya da akciğer dokusunda harabiyet ile seyreden hastalıkların varlığında, kalp yetersizliği gibi akciğer ödemine neden olan hastalıklarda, akciğerlerin alabildiği maksimum hava hacmi azalır. Böylece bu hastalıkların ayırıcı tanısında solunum fonksiyon testleri çok büyük önem taşımaktadır.
KİMLERE SOLUNUM FONKSİYON TESTİ YAPILIR? ·
Nefes darlığı, hışırtılı solunum, öksürük, balgam çıkarma şikayeti olanlara, · Fizik bakısında ve Akciğer grafisinde normal dışı bulguları olanlara, · Şikayeti olsun olmasın uzun süreden beri sigara içenlere, · Genel anestezi ve ameliyata bağlı solunumsal komplikasyon risklerinin önceden belirlenmesi ve riskli hastalarda ameliyat öncesi dönemde gerekli olan tedbirlerin alınmasını sağlamak amacıyla (Akciğer ve kalp ameliyatı olacaklara muhakkak yapılamalı), · Vücudunun başka bir organında var olan hastalığın akciğeri etkilediği düşünülen hastalarımıza doktorunun önerisiyle, · Sporculara, · Akciğerler hastalığı( KOAH, astım, bronşektazi, İntertisyel akciğer hastalığı, Myastenia gravis gibi bazı nörolojik hastalıklar ve diğer solunum kaslarını tutan hastalığı olanlar) nedeniyle nefes açıcı ve iltihabı giderici, koruyucu ilaç verilenlerde, ilaçları etkisi araştırılmak istenenlere, · Göğüse ait doğumsal yada sonradan gelişen deformitelerin solunuma etkisini araştırmak amacıyla, · Solunum hastalığı nedeniyle maluliyet değerlendirmesi yapmak amacıyla yapılır. SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ LABORATUARINDA NE ÖLÇÜLÜR?
Solunum fonksiyon testleri laboratuarında; Akciğerlere giren ve çıkan hava volümü (hacmini) istirahatta, zorlu nefes alıp verme esnasında ve egzersizde ölçülür ve testi yapılan kişiden elde edilen değerler ile aynı yaşta, cinste, boyda kişilerden elde edilen değerlerle karşılaştırılır. Akciğerlere giren hava solunum yollarında belli bir hızla akciğerlere ulaşır. Trafikte yollar daraldığında burada akmakta olan trafikteki araçların hızları azalır. Solunum yollarında darlık olduğunda giren ve özellikle çıkan hava hızı azalır. Bunu göstermek için. akciğerlerimiz tam dolu iken, ilk 1 saniyede çıkarılan maksimum hava miktarı (FEV1) ölçülür
Eğer ölçtüğümüz hızlar düşükse, verilen nefes genişletici (bronkodilatör) ilaçlarla hızın artıp artmadığını da ölçeriz. Bu teste reversibilite testi denir. Şikayetleri olmasına rağmen fonksiyon testleri bazı hastalarımızda normal bulunabilir. Hastamızın şikayetlerine sebep olan duman, toz gibi zararlı maddelerin yerini alabilecek maddelerle solunum yollarında oluşabilecek hız azalmasını araştırırız. Bu teste bronş hiperreaktivite testi (Provokasyon testi, solunum yolu aşırı duyarlılık testi) denir. Solunum fonksiyon testleri nasıl yapılır ? Test sırasında hasta oturur pozisyondadır. Plastik bir mandalla burun kapatılarak burundan soluk alıp verme engellenir. Hasta cihazın ucunda bulunan ve sadece kendisinin kullanacağı tek kullanımlık karton bir ağızlıktan gayet rahat bir şekilde ağızdan nefes alıp verir. Testi yapan hekim ya da teknisyen, uygulanan testin özelliğine göre hastaya çok derin nefes almasını, çok hızlı ve sonuna kadar nefes vermesini ya da kısa bir süre nefesini tutmasını isteyerek test manevralarını yaptırır. Testin sonucu bu manevralar tamamlandıktan hemen sonra alınır ve sonuçlar göğüs hastalıkları uzmanı tarafından yorumlanır. Çocuklar için yaşla uyumlu ağızlık çapları ve işlemi kolaylaştırıcı yardımcı programlarkullanılır. Solunum fonksiyon testinde alt sınır 5-6 yaş olmasına rağmen testi yapan hekimin tecrübesi ve çocuğun uyumu testin kalitesini ve sonuçlarını etkilemektedir.